NHÂN CÁCH NGƯỜI LÃNH ĐẠO

 Nhân cách là con người có ý thức, là một chỉnh thể và được hình thành thông qua hoạt động tích cực của bản thân con người trong quá trình sáng tạo xã hội. Nói cách khác, nhân cách là toàn bộ những đặc điểm, những phẩm chất tâm lý, nó quy định hành vi xã hội và giá trị xã hội của một cá nhân; là hệ thống những phẩm chất và năng lực của người lãnh đạo. Giúp người lãnh đạo hoàn thành có hiệu quả vai trò xã hội của mình.

Những đặc điểm nhân cách của người lãnh đạo. Khoa học và thực tiễn đã chứng minh, trở thành lãnh đạo không phải một định mệnh. Một người có thể được sắp xếp để ngồi vào chiếc ghế “số 1”, nhưng việc người đó có ngồi được và có vững được trên chiếc ghế đó không phụ thuộc gần như hoàn toàn vào chính họ. Như chúng ta đã biết, bất kỳ một tổ chức nào cũng cần có lãnh đạo. Người lãnh đạo phải có một số đặc điểm nổi bật sau đây:

 

(1)Tầm nhìn của người lãnh đạo;

(2)Giá trị và niềm tin của người lãnh đạo;

(3) Khả năng tạo động lực, tuyền cảm hứng cho mọi người và tổ chức;

(4) Năng lực hành động của người lãnh đạo;

(5) Đổi mới, sáng tạo trong lãnh đạo và quản lý.

 

A LÝ LUẬN TẦM NHÌN

Xây dựng tầm nhìn cho nhà lãnh đạo có thể được định nghĩa là quá trình hình thành một hình ảnh tinh thần để thiết lập mục tiêu, lập kế hoạch, và giải quyết vấn đề để chèo lái tổ chức đi đến tương lai.Tầm nhìn theo nghĩa đen là khả năng nhìn, sức nhìn (thị lực), cái nhìn, sự nhìn, hướng nhìn, là khoảng cách mà con người có thể nhìn thấy. Theo nghĩa bóng, đó là cái nhìn về tương lai, là sự hình dung của một người hay một tổ chức về mục tiêu cần đạt được, về điểm cần đến trong một khoảng thời gian nào đó.

 

Tầm nhìn là hình ảnh, là bức tranh tưởng tượng về tương lai của tổ chức, được truyền bá một cách rõ ràng và thuyết phục, là định hướng gắn liền với mọi hoạt động của tổ chức. Tầm nhìn hiện thực cho thấy bức tranh rõ ràng về tương lai mong muốn, phản ánh mục tiêu xa thách thức, có giá trị nhưng có thể đạt được mà mọi người huy động năng lượng để hiện thực hóa tầm nhìn. Nếu để mô tả, có thể nói rằng tầm nhìn là điểm giao nhau giữa những gì là tiềm năng của một tổ chức và năng lực tối đa mà người lãnh đạo có thể đạt được.

Tầm nhìn thường được hình tượng hóa bằng một hình ảnh của tương lai, mang tính lựa chọn (một tiêu chuẩn hoàn hảo, một điều lý tưởng có định hướng) và ám chỉ đến khát vọng tạo ra một điều gì đó đặc biệt. Nếu cái tương lai quá xa, không thể hình dung ra nó thì tầm nhìn như thế là viển vông, không thiết thực. Vì thế, khi xác định chủ trương, mục tiêu, không được thiển cận, tầm nhìn quá ngắn mà cần có tầm nhìn xa nhưng tránh ảo tưởng. Muốn vậy, tầm nhìn phải có khả năng hiện thực hóa và không được quá trừu tượng hay mơ hồ.

 

Tầm nhìn của người lãnh đạo không phải là tuyên bố tầm nhìn của một tổ chức. Sẽ là sai lầm nếu đánh đồng tầm nhìn của tổ chức với tầm nhìn của người lãnh đạo. Bởi vì, một tuyên bố tầm nhìn bản thân nó không thể truyền đạt và dẫn dắt mọi người hành động. Nếu thiếu hành động, một tổ chức chỉ dừng lại ở việc có một tuyên ngôn đẹp ở trên tường, và người lãnh đạo thiếu một tầm nhìn để thuyết phục mọi người cùng hướng tới và hành động.

Người lãnh đạo phải có tầm nhìn

Một nhà lãnh đạo giỏi phải là người có tầm nhìn. Tầm nhìn sẽ là nguồn động lực thúc đẩy, truyền cảm hứng và khuyến khích mọi người cùng tiến lên để đạt được. Người ta có thể dùng tầm nhìn để đánh giá và nhìn nhận xem một người có phù hợp hay xứng đáng với vị trí lãnh đạo của một tổ chức hay không, cụ thể như:

(1)  Một người lãnh đạo không có tầm nhìn, tổ chức sẽ không có định hướng chiến lược phát triển rõ ràng. Tổ chức đó, thành viên trong tổ chức đó nếu có thể chỉ hoạt động theo những guồng máy sẵn có. Thành tích tốt nhất mà họ có thể đạt được là bảo toàn những gì mình đã có nếu không nói là có thể đi chậm lại hoặc bị tụt lùi;

(2)  Một người lãnh đạo không có tầm nhìn sẽ khó có thể thu phục được người khác, tạo ảnh hưởng với người khác. Và chính bởi việc không thu phục được lòng người một cách chính đáng, họ có thể thu phục mỗi người bằng một “cách riêng”. Và chính cách riêng này sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường về sau trong suốt quá trình làm việc, ảnh hưởng không nhỏ đến các quyết sách và hoạt động của tổ chức;

(3)  Một người lãnh đạo không có tầm nhìn sẽ thiếu khả năng tạo động lực thúc đẩy người khác. Con người sẽ không thể tiến lên nếu họ không biết họ sẽ phải đi về đâu. Người ta sẽ không có cảm hứng để làm việc nếu như họ không biết họ làm điều đó để làm gì và đạt được gì. Một tổ chức thiếu nhà lãnh đạo có tầm nhìn sẽ giống như một ngôi nhà thiếu sinh khí. Dù mỗi người bằng một cách nào đó đều phải cố tự tạo động lực cho mình nhưng sẽ không bao giờ có thể có một tiếng nói chung, một sự đồng lòng tập thể.

Chiến thuật truyền đạt tầm nhìn

Không phải bất kỳ ai sinh ra cũng đều có ngay mục đích sống của đời mình và không phải bất kỳ một nhà lãnh đạo nào cũng đều có tầm nhìn khi được đảm nhận trọng trách. Tuy nhiên, người ta có thể học cách để đặt ra mục tiêu đúng đắn cho mình. Nhà lãnh đạo, có thể học để trở thành một người lãnh đạo có tầm nhìn. Để trở thành một nhà lãnh đạo có tầm nhìn, trước tiên, người lãnh đạo cần phải xây dựng một tầm nhìn rõ ràng về tương lai.

Quan trọng hơn, tầm nhìn này cần được chia sẻ với tất cả mọi thành viên trong tổ chức. Người lãnh đạo phải cho thấy được sự đam mê, lòng nhiệt huyết của mình với đích đến mong muốn. Sẽ không một ai muốn hành động nếu như họ không cảm nhận được sự cam kết và niềm tin vững chắc vào tầm nhìn từ chính người lãnh đạo.

Một trong những khó khăn thường gặp của các nhà lãnh đạo là làm thế nào để có thể truyền tải tầm nhìn một cách hiệu quả tới mọi thành viên trong tổ chức, thuyết phục mọi người tin tưởng và đi theo mình. Dưới đây là một số bước có thể dùng như bài tập luyện kỹ năng truyền đạt tầm nhìn hiệu quả cho các nhà lãnh đạo, quản lý của Debbi Zmorenski.

Bước 1: Suy nghĩ về những thách thức đang đặt ra cho phòng/ban/tổ hay tổ chức của bạn.

Bước 2: Tưởng tượng ra một bức tranh lớn. Hãy vẽ ra một viễn cảnh đẹp với những thành công có được bằng việc nhìn nhận ra vấn đề và các tình huống cải thiện cũng như lợi ích sẽ mang lại cho tổ chức và các thành viên trong tổ chức của bạn. Đây chính là cơ hội để bạn đưa ra một tầm nhìn thực sự cho mình và tổ chức của mình. Hãy nhớ rằng, không có giấc mơ nào là quá lớn hay quá viển vông. Dù nó có thể là một chiếc bánh nhỏ trên bầu trời nhưng kết quả là bạn vẫn đang nhìn thấy nó.

Bước 3: Suy nghĩ xem bạn sẽ truyền đạt mong muốn của mình với người khác như thế nào? Bạn sẽ nói như thế nào? Từ nào bạn sẽ chọn, câu văn nào bạn sẽ trình bày? Bạn sẽ truyền đạt điều đó ở đâu? Khi nào? Với ai? Truyền đạt với tập thể hay nói trực tiếp từng người? Hãy nghĩ xem bạn sẽ đề cập đến những lợi ích mà tổ chức và các thành viên có được như thế nào? Hãy viết ra giấy tất cả những việc cần phải làm.

Bước 4: Thực hành những điều dự định làm đã được viết ra giấy. Hãy tập trao đổi và truyền đạt thông điệp cho chính mình và cho người khác nghe. Nên nhớ rằng cần phải nói một cách thuyết phục và diễn cảm vì nếu chính bạn không tin vào nó thì sẽ không một ai có thể tin vào nó.

Bất kỳ một tổ chức nào cũng đều cần phải có một đích đến để định hướng cho mọi hoạt động và mọi thành viên trong tổ chức. Đó cũng chính là lý do để tổ chức đó tồn tại và hoạt động, là đòn bẩy để tổ chức đó vươn lên một tầm cao mới

B. ỨNG DỤNG LÝ LUẬN TẦM NHÌN

 

Xây dựng tầm nhìn cho nhà lãnh đạo có thể được định nghĩa là quá trình hình thành một hình ảnh tinh thần để thiết lập mục tiêu, lập kế hoạch, và giải quyết vấn đề để chèo lái tổ chức đi đến tương lai. Vì vậy, đó là bước đầu tiên để thiết lập mục tiêu. Trong khi các sứ mệnh được đặt ra là kim chỉ nam định hướng cho tổ chức hoạt động mỗi ngày, thì tầm nhìn đưa ra một định hướng về dài hạn – các phương thức trên con đường hướng tới tương lai.

 

Warren Bennis và Burt Nanus (2007) đã viết:

“Các lãnh đạo tổng hợp và xác định rõ những điều trước giờ vẫn tiềm ẩn hoặc chưa được nói ra; sau đó họ vạch ra các hình ảnh, các phương thức ẩn dụ, và tập trung hướng đến vào những ý nghĩa mới. Bằng cách đó, họ củng cố hoặc thách thức với những kiến thức  sẵn có. Tóm lại, một yếu tố quan trọng trong việc lãnh đạo là khả năng ảnh hưởng và tạo nên giá trị cho các thành viên của tổ chức. “

“Những người quản lý chỉ là những người hoàn thành đúng công việc được giao thì một nhà lãnh đạo lại là người lựa chọn thực hiện những điều đúng đắn. Sự khác biệt có thể được tóm lược như là sự khác nhau giữa effectiveness – hiệu quả (các hành động liên quan đến tầm nhìn và đánh giá) với efficiency – hiệu suất (thực hiện tốt những công việc hàng ngày).”

Ngoài ra, Bennis và Nanus mô tả nhà lãnh đạo như những con người sáng tạo trong nguy hiểm, trong đó họ thay đổi những hoạt động thực chất cơ bản của tổ chức. Tom Peters (1988) đã viết rằng các nhà lãnh đạo “, phải tạo ra một thế giới mới. Và sau đó hủy diệt đi; và rồi lại tái tạo lần nữa”. Vì vậy, trong khi tầm nhìn có thể gây ra rủi ro cho các tổ chức, thì tầm nhìn cũng tạo ra một con đường  cho phép một tổ chức tồn tại trong thế giới với muôn vàn phức tạp.

Điều thú vị là Peters cũng từng viết rằng tầm nhìn có tính thẩm mỹ và đạo đức, đồng thời một phần nào đó mang tính chiến lược. Điều này cũng tương tự như việc thế giới đã chĩa mũi nhọn gay gắt vào tầm nhìn của Hitler. Hơn nữa, tầm nhìn chỉ đơn thuần là những tuyên bố hoặc không tồn tại một cách đầy thuyết phục, tầm nhìn không có gì hơn là những lời chế giễu một quá trình.

Một số tầm nhìn nghe gần như có vẻ là các tuyên bố có giá trị mà không có ai tự hỏi vì sao chúng luôn có bên trong mỗi chúng ta. Một người đã tiếp nối con đường này là Johnson và tầm nhìn của Johnson được mọi người gọi với cái tên Credo. Trong khi cuộc khủng hoảng Tylenol đã đưa ra những chỉ dẫn cụ thể để họ thực hiện theo thì Credo đã cứu họ. Vì vậy, tầm nhìn có thể hướng tới sự thay đổi và / hoặc hướng tới cách thức một tổ chức muốn tồn tại hay hoạt động. Tom Peters đã viết thêm về tầm nhìn, “Tầm nhìn là những cá nhân và là trung tâm của nhóm. Phát triển một tầm nhìn và các giá trị là một mớ hỗn độn, một quá trình nghệ thuật. Để tầm nhìn tồn tại một cách thuyết phục cần một niềm say mê, vượt ra bên ngoài bất cứ nghi hoặc nào. “J & J đã khá đam mê với việc duy trì sự tồn tại ấy.  

Peters giải thích sâu hơn về tầm nhìn bằng các câu chữ sau:

• Tầm nhìn hiệu quả có thể truyền được cảm hứng
• Tầm nhìn hiệu quả cần rõ ràng và đầy thử thách
• Tầm nhìn hiệu quả có ý nghĩa trên thị trường, và, bằng cách nhấn mạnh tính linh hoạt và sự vận hành, đối mặt với thử thách của thời gian trong một thế giới đầy hỗn loạn

Tạo ra tầm nhìn

Tầm nhìn của quân đội Mỹ (1987) là bước đầu tiên trong việc thiết lập mục tiêu:

1. Tầm nhìn: tổ chức sẽ trông như thế nào trong tương lai?
2. Mục tiêu: tạo ra khuôn khổ.
3. Đối tượng: tạo ra các hạng mục đo lường được.
4. Nhiệm vụ: làm thế nào các mục tiêu này sẽ được hoàn tất?
5. Mốc thời gian: khi nào chúng sẽ được hoàn thiện?
6. Theo dõi tất cả các bước thực hiện để đảm bảo rằng tất cả những điều trên đều được đáp ứng.  

Tầm nhìn là phần khá đơn giản, với phần khó khăn là công đoạn thực hiện, biến tầm nhìn thành hiện thực. Ví dụ, tầm nhìn của Kennedy là đưa con người lên mặt trăng là một phần đơn giản. Phần khó khăn là việc tầm nhìn phải thật sự được hoàn tất.

Phần quan trọng không phải là một khuôn khổ hay phương pháp được sử dụng để tạo ra một tầm nhìn, nhưng đúng hơn là con đường một người đã chọn sau khi tầm nhìn được tạo ra. Ví dụ như tầm nhìn của Lee Iacocca là kéo Chrysler ra khỏi giường bệnh, không phải vì Iacocca tạo ra tầm nhìn, mà bởi vì họ có can đảm để từng bước hiện thực tầm nhìn. Tầm nhìn của Steve Jobs về Apple thực sự trở thành tâm điểm của ngành công nghiệp công nghệ cho đến khi IBM đạt được bước tiến về màn hình máy tính (và thành tựu này chỉ có thể đạt được sau khi họ nhìn thấy những gì Apple đã làm). Sau đó, Apple đã gần như hiện thực hoá được tầm nhìn, nhưng Jobs tin tưởng đúng đắn vào tầm nhìn của ông khi ông quay trở lại Apple khi không một công ty công nghệ nào có thể đưa ra được nhiều cải tiến sáng tạo như Apple – đó là lý do tại sao họ vẫn tồn tại và dẫn đầu trong một môi trường cạnh tranh.

Ví dụ về tầm nhìn, sứ mệnh, và các tuyên bố

“ Tuyển bạn đồng hành cho Chuyến Đi Mạo Hiểm. Lương thấp, trời lạnh giá, nhiều tháng trời trong đêm đen, đầy hiểm nguy, không chắc ngày về an toàn. Nhưng sẽ có danh vọng và được tôn vinh nếu thành công ” – quảng cáo của Ernest Shackleton (nhà thám hiểm địa cực nổi tiếng đầu thế kỷ 20) trên nhiều tờ báo ở London để tìm người tình nguyện đi cùng ông trong chuyến thám hiểm Nam Cực vào năm 1890.

“Khi tôi hoàn tất nhiệm vụ …  mỗi người sẽ có một chiếc xe hơi cho mình.” – Henry Ford nói về dân chủ hóa nền công nghiệp ô tô

“Trước khi kết thúc thập kỷ này, tôi tin rằng nước Mỹ nên cam kết để hoàn thiện mục tiêu  đưa con người lên mặt trăng và đưa anh ta trở về Trái Đất an toàn.” – Tổng thống Kennedy, 25 tháng 5 năm 1961.

“Tôi biết điều gì đang diễn ra ở đây … điều mà thực sự sẽ làm thay đổi thế giới … chúng tôi gọi đó là epicenter (tâm chấn của toàn thế giới).”  Câu nói của Steve Jobs khi mới bắt đầu quá trình khởi động Máy tính Apple

“Chất lượng, sự cần mẫn và sự nhiệt tình – những phẩm chất làm nên người Mỹ. Mục tiêu của chúng ta là trở thành doanh nghiệp hàng đầu. Ngoài ra còn gì khác nữa? Nếu bạn có thể tìm thấy một chiếc xe ô tô tốt hơn, hãy mua nó.” – Lee Iacocca đã nói như vậy khi ông là chủ tịch của tập đoàn Chrysler.

“2.000 cửa hàng vào năm 2000” – Howard Schultz của Công ty cà phê Starbucks

“Tìm hiểu quá khứ, soi chiếu hiện tại và hình dung ra tương lai” – Bảo tàng Quốc gia Úc

“Trao quyền cho mọi người thông qua phần mềm tuyệt vời, bất cứ nơi nào, bất cứ lúc nào và với bất kỳ thiết bị gì.” – Tầm nhìn của Microsoft

“Wirlpool sẽ phát triển với rất nhiều những cơ hội mới và trở thành người dẫn đầu trong thị trường quốc tế luôn thay đổi. Chúng tôi sẽ luôn tiến về phía trước bằng sự cần mẫn để không ngừng nâng cao chất lượng và vượt lên trên mọi kỳ vọng của khách hàng. Chúng tôi sẽ dành được lợi thế cạnh tranh, phát triển trên nền tảng sức mạnh vốn có cũng như phát triển những khả năng mới. Chúng tôi sẽ trở thành đòn bẩy cho thị trường. Và sự thành công của chúng tôi sẽ trở thành một điểm tựa vững chắc cho Whirlpool – một tập đoàn toàn cầu.” – Tầm nhìn của Wirlpool.

Tầm nhìn là hình ảnh, là bức tranh tưởng tượng về tương lai của tổ chức, được truyền bá một cách rõ ràng và thuyết phục, là định hướng gắn liền với mọi hoạt động của tổ chức. Một nhà lãnh đạo giỏi phải là người có tầm nhìn. Tầm nhìn sẽ là nguồn động lực thúc đẩy, truyền cảm hứng và khuyến khích mọi người cùng tiến lên để đạt được. Người ta có thể dùng tầm nhìn để đánh giá và nhìn nhận xem một người có phù hợp hay xứng đáng với vị trí lãnh đạo của một tổ chức hay không, cụ thể như:

• Một người lãnh đạo không có tầm nhìn, tổ chức sẽ không có định hướng chiến lược phát triển rõ ràng. Tổ chức đó, thành viên trong tổ chức đó nếu có thể chỉ hoạt động theo những guồng máy sẵn có. Thành tích tốt nhất mà họ có thể đạt được là bảo toàn những gì mình đã có nếu không nói là có thể đi chậm lại hoặc bị tụt lùi;
• Một người lãnh đạo không có tầm nhìn sẽ khó có thể thu phục được người khác, tạo ảnh hưởng với người khác. Và chính bởi việc không thu phục được lòng người một cách chính đáng, họ có thể thu phục mỗi người bằng một “cách riêng”. Và chính cách riêng này sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường về sau trong suốt quá trình làm việc, ảnh hưởng không nhỏ đến các quyết sách và hoạt động của tổ chức;
• Một người lãnh đạo không có tầm nhìn sẽ thiếu khả năng tạo động lực thúc đẩy người khác. Con người sẽ không thể tiến lên nếu họ không biết họ sẽ phải đi về đâu. Người ta sẽ không có cảm hứng để làm việc nếu như họ không biết họ làm điều đó để làm gì và đạt được gì. Một tổ chức thiếu nhà lãnh đạo có tầm nhìn sẽ giống như một ngôi nhà thiếu sinh khí. Dù mỗi người bằng một cách nào đó đều phải cố tự tạo động lực cho mình nhưng sẽ không bao giờ có thể có một tiếng nói chung, một sự đồng lòng tập thể.

       Chúng ta, hãy khẳng định rằng, bất kỳ một tổ chức nào cũng đều cần phải có một đích đến để định hướng cho mọi hoạt động và mọi thành viên trong tổ chức. Đó cũng chính là lý do để tổ chức đó tồn tại và hoạt động, là đòn bẩy để tổ chức đó vươn lên một tầm cao mới.

Tổng hợp tài liệu tham khảo trên INTERNET.

https://www.facebook.com/phanhieutcmiendong/